Bu SAYIDA
Tayfun ÇINAR
Yeni Sağcı Politika Kavramları: Fiyatlandırma, Su Hakkı ve Özerklik - Katılım
Aslı YILMAZ
Suyun Piyasalaştırılması, Küresel Tarım - Su İlişkisi
Gökhan GÜNAYDIN
Neoliberal Dönüşümün Etkisinde Tarımsal Sula(ma)
Hüsniye AKILLI
Osmanlı Sakalarından Modern Sakalara: Ticarileşen Damacana Sektörü
Taylan TAŞKIN
Su ve Atık Su Altyapı Yatırım Alanında Kamu Özel Ortaklığı Modeli
Fatma Eda ÇELİK
Metropolitan Alanlarda Su Yönetimi Sorunu: Ankara Örneği
Canan KARAKAŞ ULUSOY
Türk Kamu Yönetiminde Önderlik Davranışı
Ahmet Erhan YÜKSEK
İçindekiler
YENİ SAĞCI SU POLİTİKASI KAVRAMLARI:
Fiyatlandırma, Su Hakkı, Özerklik-Katılım
Aslı YILMAZ
Yeni sağcı su reformunun yakın gelecekte Türkiye‘nin gündemine oturması beklenmektedir. Bu öngörü, Türkiye‘yi bekleyen gelecek tartışmaların netlik kazanabilmesi için yeni sağcı su politikasının açıklanmasını gerekli kılar.
Yeni sağcı su politikası fiyatlandırma kavramında soyutlanabilir. Fiyatlandırma kavramı ile yeniden yapılandırılan su ve su hizmetlerinde hukuki ve yönetsel dönüşüm su hakkı, katılımcılık-özerklik kavramlarının içeriği doğrultusunda şekillendirilir. Söz konusu kavramlar üretildikleri tarihsel ve ideolojik bağlamda değer yüklüdür ve tam da bu nedenle yeni sağcı su politikasının taşıyıcısıdır. Bu doğrultuda, söz konusu kavramların çözümlenmesi ile yeni sağcı su politikası açıklanabilecektir.
Kavramsal çözümleme, öncelikle yeni sağcı su politikası aktörlerinin strateji metinlerinde temel aldıkları kuramsal dayanak, ardından kuramın uygulamaya döküldüğünde kazandığı içerik temel alınarak ilerletilmiştir. Bu araçlar içerisinde Dünya Bankası strateji metinleri ağırlıklı olarak kullanılmış, uygulama örnekleri açısından da yakın zamanda yeni sağcı reform sürecini kapatan Bolivya örnek olayı ele alınmıştır.
Anahtar Sözcükler: Dublin ilkeleri, Dünya Su Forumu, yeni sağ ve su politikası, Dünya Bankası ve su politikası, fiyatlandırma, katılımcılık, özerklik, su hakkı.
SUYUN PİYASALAŞTIRILMASI, KÜRESEL TARIM - SU İLİŞKİSİ
Gökhan GÜNAYDIN
Gerek dünya üzerinde bulunuş formları, gerekse kullanımına yönelik giderek artan rekabet, suyun kıt kaynak niteliğini belirleyen özelliklerdir. Artan nüfus yanında iklim değişikliği, sosyoekonomik etkenler, teknolojide ortaya çıkan gelişmeler, su politikaları ve hukuk - finans yönetimi alanında oluşan yeni yaklaşımlar, dünya üzerine eşitsiz dağılmış olan su kaynakları üzerindeki baskıyı artırmaktadır. Suyun metalaştırılması ve piyasalaştırılması süreçleri, bir doğal kaynak ve insan hakkı olan suyun ekonomik bir mal niteliğine dönüştürülmesi sonucunu doğurmaktadır. Gelişmekte olan ve az gelişmiş ülkelerde, endüstriyel ve kentsel kullanımına oranla, suyun tarımda kullanımı baskın bir yer tutmaktadır. Dünyada ve Türkiye‘de, tarım sektörünün su iletim/dağıtım ve yönetim sistemlerinde önemli değişimler yaşanmaktadır. Bunlar yönetişim temelinde kamu/özel sektör/sivil toplum ilişkilerini öne çıkararak üretici/köylü ekonomisi üzerine sonuçlar doğurmaktadır. Ancak biyoenerji ve virtüel su kullanımı gibi görece daha yeni olan yaklaşımlar, doğal kaynaklar ve dünya genelindeki tarım ticareti yapısını temelden etkileyebilecek bir politika kanalı açma yolundadır.
Anahtar Sözcükler: Virtüel (sanal) su ticareti, su yoğun diyet, yeşil su, mavi su, biyoenerji, iklim değişikliği.
NEOLİBERAL DÖNÜŞÜMÜN ETKİSİNDE TARIMSAL SULA(MA)
Hüsniye AKILLI
Neoliberal politikaların etkisiyle tarımsal sulama alanında yerelleşme ve özelleştirmeye dayalı bir politika izlenmekte ve devletin hizmet alanından çekildiği, üreticiyi etkileyecek bir değişim süreci yaşanmaktadır. Araştırmanın amacı yasal mevzuat ve kurumsal raporlar üzerinden sulama hizmetinin hangi kurumlara devredildiğini ve verilmek istendiğini özetle ortaya koyarak dönüşümün ne yönde olduğunun irdelenmesidir. Bu irdeleme için araştırmanın genel çerçevesi ‘sulama hizmetini ifa eden yönetim, örgüt‘ konusu üzerinden çizilmiştir. Bu çerçevede araştırmada ele alınan örgütler; sulama birlikleri, su kullanıcı birlikleri ve 5762 sayılı kanun çerçevesinde sulama hizmetini belirli bir dönem için devralabilecek yabancı / sermaye şirketleridir. Sulama hizmetini üstlenen örgütün özelliği, yapı-işleyiş biçimi ve hizmet anlayışı dönüşüm sürecinin de aynası olmaktadır.
Anahtar Sözcükler: Neoliberalizm, tarımsal sulama, sulama hizmeti yönetimi, sulama birliği, su kullanıcı birliği.
OSMANLI SAKALARINDAN MODERN SAKALARA: TİCARİLEŞEN DAMACANA SEKTÖRÜ
Taylan TAŞKIN
Türkiye‘de damacana su sektörünü de içine alan doğal kaynak su sektörü oldukça yenidir. Sektörün gelişiminde, devletin, rant amacıyla su kaynaklarının piyasa ilişkileri içine dahil edilmesine izin vermesinin önemli bir rolü vardır. Yerel yönetimlerin kentsel su hizmetlerindeki başarısızlığı da bir diğer önemli etkendir. 1990‘larda sektörün gelişiminin ilk aşamasında bile, devletin düzenleyicilik rolünde geç kaldığı görülmüştür. 2000‘li yıllarda, AB‘ye uyum çerçevesinde yapılan düzenlemelerde ise, ülke koşullarının hesaba katılmaması, küresel su şirketlerinin Türkiye‘deki sektöre girişlerine ve ulusal pazarda tekel oluşturabilmelerine zemin hazırlamıştır. Sektörün belirgin özelliği, AB standartlarına uyum nedeniyle karmaşıklaşan üretim sürecinde, çok güçlü ve yeni teknolojiye sahip yabancı firmalarla, yerel ve belirli bir kalite standardına ulaşmakta zorlanan küçük firmaların bir arada var olmasıdır. Yapısal değişim süreci yaşayan sektörde üstünlüğü ele geçiren unsurlar, aynı zamanda küresel ve hegemonik bir ideolojik söylemle, gelişmelerin seyrini etkileme kabiliyetine de sahiptirler.
Anahtar Sözcükler: Damacana sektörü, doğal kaynak suyu, ambalajlanmış su, sakalar.
SU VE ATIK SU ALTYAPI YATIRIM ALANINDA KAMU ÖZEL ORTAKLIĞI MODELİ
F. Eda ÇELİK
16-22 Mart 2009 tarihinde İstanbul‘da gerçekleştirilen 5. Dünya Su Forumu, su ve atıksu alanında gelişmekte olan ülkelerde önemli bir altyapı açığı olduğunu ve bu açığın ancak maliyetin karşılanması koşulunu gözeten bir finansman ve yönetim modeli ile aşılabileceğini açıkladı. Böylelikle, su ve atıksu hizmet alanının metalaştırılmasının çeşitli biçimlerinden biri olan Kamu Özel Ortaklıkları da Forum vesilesiyle yeniden gündeme getirilmiş oldu. Kamu Özel Ortaklıklarının, su alanındaki uluslararası aktörler tarafından 80‘li yıllardan başlayarak çeşitli defalar gündeme getirilişi, ortaya konulan modelin anlaşılabilmesi için gündeme getiriliş dönemlerinin incelenmesi gerektiğini gösterdi. Su ve atıksu altyapı hizmetlerinin örgütlenmesini belirleyen dört dönem olduğu tespit edildi. Bu dönemlerden her birinin doğal tekel alanı olarak nitelendirilen ve kamu yararı gözetilerek örgütlenen su ve atıksu alanını dünya kapitalist sisteminin kendini yeniden üretme dinamik ve politikaları doğrultusunda dönüştürdüğü gösterilmeye çalışıldı. Böylelikle, Kamu Özel Ortaklığı kavramsallaştırmasının, ardındaki tarihsellikle birlikte düşünülmesi gerektiği ortaya konmuş oldu.
Anahtar Sözcükler: Kamu Özel Ortaklığı, su ve atık su hizmetleri, doğal tekel, ölçek ekonomisi, altyapı yatırımları
METROPOLİTAN ALANLARDA SU YÖNETİMİ SORUNU: ANKARA ÖRNEĞİ
Canan KARAKAŞ ULUSOY
Dünyada kentsel nüfus hızla artmaktadır. Sağlıklı su hizmeti sunma maliyetleri metropolitan alanlarda kentsel nüfusun hızla artıyor olması ve su kaynaklarından uzaklaşılmasına paralel olarak yükselme eğilimindedir. Neoliberal su politikaları ise bir yandan söz konusu maliyetlerdeki artışı artırırken, diğer yandan da suya erişim koşullarını ve maliyetlerin su kullanıcılarına adil olarak yansıtılmasını zorlaştırmaktadır. Bu kapsamda makalede metropolitan alanlarda su yönetim sorunu Ankara örneği üzerinden ele alınacaktır.
Anahtar Sözcükler: Su hakkı, metropolitan alan, su yönetimi, su maliyeti
Künye
Sayı Editörü
TAYFUN ÇINAR
Yayın Kurulu
ÖRSAN AKBULUT
AKİF ARGUN AKDOĞAN
FARUK ATAAY
KÜBRA ÇAMUR
NURAY KESKİN
SONAY ÖZUĞURLU
CENK REYHAN
Danışma Kurulu
YÜKSEL AKKAYA
ŞİNASİ AKSOY
ADALET ALADA
TEVFİK ÇAVDAR
TAYFUN ÇINAR
OYA ÇİTÇİ
MEHMET ECEVİT
MUZAFFER İLHAN ERDOST
ÖZER ERGENÇ
GÜNGÖR EVREN
KURTHAN FİŞEK
CEVAT İSMAİL GERAY
ATİLLA GÖKTÜRK
ALPASLAN IŞIKLI
GÜLSER KAYIR
BİLSAY KURUÇ
İZZETTİN ÖNDER
TAYFUN ÖZKAYA
METİN ÖZUĞURLU
TÜLAY ÖZÜERMAN
CEM SOMEL
MÜMTAZ SOYSAL
OKTAR TÜREL
BİRKAN UYSAL
Genel Yayın Yönetmeni
BİRGÜL AYMAN GÜLER
Sorumlu Yazı İşleri Müdürü
ZÜHAL DÖNMEZ
Yazı İşleri Müdürü
ASLI YILMAZ